Đánh giá năng lực nhân sự là quá trình xác định, đo lường và so sánh năng lực nhân sự với các tiêu chuẩn, yêu cầu và mục tiêu của công việc. Trong nhiều phương pháp đánh giá năng lực nhân sự, mô hình ASK là một trong những mô hình được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới. Để hiểu mô hình ask là gì, mời bạn cùng mình theo dõi bài viết này nhé.

Mô hình ASK là gì?

Mô hình ASK gồm Attitude - Skill - Knowledge là mô hình được phát triển dựa vào những ý tưởng nền tảng của Benjamin Bloom (1956). Hiện nay ASK đã trở thành một trong những mô hình được sử dụng phổ biến để đánh giá năng lực nhân viên với ba yếu tố chính: thái độ, kiến thức và kỹ năng. Cụ thể như sau:

- Attitude (Phẩm chất, thái độ): Là khía cạnh phạm vi cảm xúc của nhân viên, là cách mà họ tiếp nhận và phản ứng với thực tế, đồng thời thể hiện thái độ và động cơ với công việc. Phẩm chất, thái độ của nhân viên có thể được mô tả bằng nhiều từ khác nhau, ví dụ như trung thực, tinh thần khởi nghiệp, sự đam mê, sự tận tâm,... Phẩm chất, thái độ của nhân viên có ảnh hưởng đến sự hài lòng, năng suất và chất lượng công việc của họ.

- Skill (Kỹ năng): Là khía cạnh phạm vi hành động của nhân viên, là khả năng của họ trong việc biến những kiến thức của bản thân thành những kỹ năng hữu ích trong công việc. Kỹ năng của nhân viên có thể được phân loại thành nhiều loại khác nhau, ví dụ như kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm, kỹ năng quản lý,... Kỹ năng của nhân viên có ảnh hưởng đến sự hiệu quả, nhanh nhẹn và sáng tạo trong công việc của họ.

- Knowledge (Kiến thức): Là khía cạnh phạm vi tư duy của nhân viên, là những kiến thức, hiểu biết của họ sau khi trải qua quá trình giáo dục, học tập và kinh nghiệm. Kiến thức của nhân viên có thể được phân loại thành nhiều loại khác nhau, ví dụ như kiến thức chung, kiến thức chuyên ngành, kiến thức ngoại ngữ,... Kiến thức của nhân viên có ảnh hưởng đến sự thông minh, nhạy bén và linh hoạt trong công việc của họ.

Bạn có thể sử dụng mô hình này được áp dụng cho cả ứng viên tuyển dụng và nhân viên trong tổ chức. Theo đó:

• Đối với ứng viên, mô hình này giúp chọn lọc người có chuyên môn phù hợp với vị trí tuyển dụng và đánh giá xếp hạng ứng viên. 
• Đối với nhân viên trong công ty, mô hình ASK giúp phân loại cấp độ nhân viên theo trình độ, thái độ hay kỹ năng và đưa ra quyết định sáng suốt trong quản lý, bổ nhiệm, phân chia việc và khen thưởng.

Vai trò của mô hình ASK trong doanh nghiệp

Mô hình ASK có vai trò rất quan trọng trong doanh nghiệp bởi vì nó giúp doanh nghiệp có thể:

1. Sàng lọc và đánh giá ứng viên khi tuyển dụng

Mô hình ASK giúp doanh nghiệp có thể sàng lọc và đánh giá ứng viên một cách hiệu quả và chính xác khi tuyển dụng. Bằng cách xác định các tiêu chí đánh giá theo ba yếu tố là thái độ, kỹ năng và kiến thức, doanh nghiệp có thể chọn lọc ra những ứng viên phù hợp với vị trí tuyển dụng và đánh giá xếp hạng ứng viên theo mức độ năng lực. Mô hình ASK giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và nguồn lực trong quá trình tuyển dụng, đồng thời nâng cao chất lượng nhân sự.

2. Đánh giá nhân sự hiệu quả, nâng cao hiệu suất làm việc

Vai trò của mô hình ask là gì trong doanh nghiệp? Mô hình ASK giúp doanh nghiệp có thể đánh giá nhân sự một cách hiệu quả, nâng cao hiệu suất làm việc. Bằng cách sử dụng các công cụ đánh giá theo ba yếu tố là thái độ, kỹ năng và kiến thức, doanh nghiệp có thể xác định được mức độ hiệu suất, năng lực và tiềm năng của nhân viên, từ đó đưa ra các quyết định hợp lý về việc sử dụng, phân bổ, đào tạo, thăng tiến và động viên nhân viên. Mô hình ASK giúp doanh nghiệp tạo ra một môi trường làm việc khuyến khích, công bằng và minh bạch, đồng thời nâng cao năng lực và năng suất của nhân sự.

Cách sử dụng ASK để đánh giá năng lực nhân sự

Dựa vào 3 thành phần trên, bạn có thể sử dụng mô hình ASK để đánh giá năng lực nhân sự như sau:

Đánh giá dựa trên Attitude - Thái độ/phẩm chất

Thái độ là yếu tố đầu tiên trong mô hình ASK, yếu tố giúp xác định tính cách và cách làm việc của nhân viên. Đánh giá nhân sự theo thái độ tập trung vào 5 cấp độ sau đây:

• Tích cực: Nhân viên có thái độ tích cực, luôn nỗ lực hoàn thành công việc tốt nhất, tìm cách giải quyết vấn đề một cách chuyên nghiệp.
• Không tích cực: Nhân viên có thái độ không tích cực, không nỗ lực tìm cách giải quyết vấn đề một cách chuyên nghiệp, dễ dàng bỏ cuộc trước khi đạt được mục tiêu.
• Xung đột: Nhân viên có thái độ xung đột, thường xuyên tranh cãi và không chấp nhận ý kiến của người khác.
• Lười biếng: Nhân viên có thái độ lười biếng, không muốn hoàn thành công việc một cách chuyên nghiệp và thường xuyên trì hoãn công việc.
• Không đáng tin cậy: Nhân viên không đáng tin cậy, thường xuyên không hoàn thành công việc đúng thời hạn hoặc thực hiện công việc không đạt yêu cầu.

Đánh giá dựa trên Skill - Kỹ năng

Để đánh giá yếu tố thứ 2 trong ASK,  bạn có thể xem xét các cấp độ sau đây để đánh giá:

• Kỹ năng cao: Đây là cấp độ cao nhất của yếu tố này, đại diện rằng nhân viên đã có khả năng thành thạo đáng kinh ngạc về các kỹ năng chuyên môn.
• Thành thạo: Sự thành thạo đáng kể, với khả năng thực hiện công việc hiệu quả dựa vào những kỹ năng mà nhân viên đang sở hữu.
• Thực hành: Nhân viên đã có sự thực hành tốt đối với các kỹ năng, nhưng chưa đạt được sự thành thạo với kỹ năng đó.
• Đang phát triển: Nhân viên đang phát triển tích cực các kỹ năng và có khả năng cải thiện, học hỏi để các kỹ năng đó trở nên tốt hơn.
• Bắt đầu: Đây là cấp độ thấp nhất của yếu tố này, cho thấy một sự bắt đầu mới trong việc tiếp cận và phát triển kỹ năng trong yếu tố này.

Việc đánh giá các cấp độ này sẽ giúp xác định được mức độ thành thạo và năng lực của các cá nhân trong yếu tố thứ 2 của ASK. Ngoài ra, việc đánh giá cũng sẽ giúp tổ chức có những kế hoạch đào tạo để phát triển và nâng cao kỹ năng của mỗi nhân viên, từ đó đạt được mục tiêu chung

Đánh giá dựa trên Knowledge - Kiến thức

Yếu tố cuối cùng trong mô hình ASK là đánh giá kiến thức, năng lực của nhân viên. Tương tự với 2 yếu tố trên, để đánh giá năng lực, bạn cũng sẽ cần quan tâm đến các cấp độ khác nhau. Các cấp độ này bao gồm:

• Chuyên gia: Nhân viên khả năng hiểu và đánh giá các vấn đề phức tạp, có khả năng đưa ra những giải pháp đúng đắn, hiệu quả.
• Hiểu biết tốt: Nhân viên có kiến thức sâu rộng về lĩnh vực nghiên cứu hoặc công việc.
• Hiểu biết mức độ cơ bản: Nhân viên đã có kiến thức cơ bản về lĩnh vực nghiên cứu hoặc công việc.
• Hiểu biết hạn chế: Nhân viên chỉ có một số kiến thức nhất định về lĩnh vực nghiên cứu hoặc công việc, tuy nhiên không đủ để đưa ra những quyết định đúng đắn.
• Không có kiến thức: Nhân viên hoàn toàn không có kiến thức về lĩnh vực nghiên cứu hoặc công việc.

Đánh giá năng lực là một quá trình quan trọng để đảm bảo chất lượng công việc và xác định rằng nhân viên đưa ra các quyết định đúng đắn. Việc đánh giá năng lực giúp nhà quản lý và chuyên gia tuyển dụng có thể tìm ra những người có năng lực phù hợp với công việc cần tuyển dụng. Bên cạnh đó, đánh giá yếu tố này cũng giúp tổ chức xây dựng kế hoạch đào tạo phù hợp để phát triển năng lực/kiến thức cho nhân viên hiện có.

Quá trình sử dụng mô hình ASK trong đánh giá năng lực nhân sự sẽ là một công cụ hữu ích mà doanh nghiệp không nên bỏ qua. Hy vọng, bài viết này sẽ hữu ích cho bạn.